Στης Δραγουμής τα μονοπάτια

Το Ζερβοχώρι είναι ένα από τα μεγαλύτερα χωριά του δήμου Σουλίου με τους περισσότερους κατοίκους να μένουν στο Καμίνι καθώς η έλλειψη υποδομών ανάγκασε τους Ζερβοχωρίτες να εγκαταλείψουν την απαράμιλλη ομορφιά του Ζερβοχωρίου. Βέβαια υπάρχουν ακόμα αρκετοί που μένουν εκεί αλλά σίγουρα δεν είναι πια η περιοχή με τις ζωηρές φωνές των παιδιών.

Το Ζερβοχώρι είναι γνωστό και με το παλιό του όνομα, Δραγουμή (Ντραγκομί –Dragomi). Αυτό το όνομα το είχε μέχρι την απελευθέρωση της Ηπείρου. Το 1929 επίσημα μετονομάστηκε σε Ζερβοχώρι, σε μια προσπάθεια εξελληνισμού των τοπωνυμίων.

Η Δραγομή (που στην συνέχεια έγινε Δραγουμή) ήταν τσιφλίκι με επίσημη γλώσσα των κατοίκων την αλβανική και θρησκεία χριστιανική και μουσουλμανική. Μάλιστα μέχρι το 1944 στο χωριό κατοικούσαν μαζί Χριστιανοί και μουσουλμάνοι.

Παρόλο που η επίσημη γλώσσα στα χρόνια της τουρκοκρατίας ήταν η αλβανική μιλιόταν και η ελληνική. Μάλιστα στην τοπική διάλεκτο υπάρχουν πολλές ομηρικές λέξεις που φανερώνουν την ιστορική συνέχεια των κατοίκων που σαφώς ακολούθησαν την πορεία των υπόλοιπων Θεσπρωτών.

Το όνομα είναι πιθανό να 

προέρχεται από την μεσαιωνική βενετσιάνικη ονομασία dragomano που σημαίνει διερμηνέας ή μεταφραστής στην αυλή του σουλτάνου συνήθως μη τουρκικής καταγωγής (το αντίστοιχο αραβικό tarjuman σημαίνει διερμηνέας). Ο δραγομάνος δεν ήταν απλός μεταφραστής.  Ήταν έμπιστα άτομα προς τον Σουλτάνο και είχαν άποψη στα ζητήματα της διπλωματίας. Οι δραγουμάνοι έπρεπε να γνωρίζουν αραβικά, τουρκικά και τουλάχιστον δύο ευρωπαϊκές γλώσσες
Πιθανολογείται αυτή η προέλευση γιατί το χωριό είχε και έχει τον παλαιότερο και πλουσιότερο ελαιώνα της περιοχής (πολλές ελιές που υπάρχουν χρονολογούνται από την εποχή των ενετών) τα δε προϊόντα της ελιάς ήταν και είναι εξαιρετικής ποιότητας, ο σουλτάνος δε, προμηθεύονταν  τα προϊόντα αυτά από την περιοχή και το πιθανότερο να υπήρχε κάποιος σύνδεσμος επικοινωνίας (δραγουμάνος) για την εξυπηρέτηση των συναλλαγών της τουρκικής αυλής

Το  1920 στάλθηκε εγκύκλιος από το υπουργείο  Εσωτερικών για την εύρεση ιστορικών ονομάτων ώστε να εξελληνιστούν τα ονόματα των χωριών. Στη σύσκεψη που έγινε προτάθηκε στην αρχή το όνομα Σιλοχώρα (μια τοποθεσία του χωριού) αλλά δεν έγινε δεκτή.
Τότε ο πρόεδρος είπε στο γραμματέα ότι στην περιοχή υπάρχουν 3 μύλοι της φάρας Ζερβαίων των Σουλιωτών από την εποχή του ηρωικού αγώνα τους ενάντια στον Αλή Πασά των Ιωαννίνων.
Θεωρήθηκε από όλους ότι η τοποθεσία έχει ιστορική σημασία και έτσι στο χωριό δόθηκε το όνομα Ζερβοχώρι.
 Μέσα στα χρόνια στο χωριό ήρθαν πολλοί κάτοικοι από διάφορες περιοχές για να εγκατασταθούν καθώς υπήρχε αρκετή έκταση, πλούσια παραγωγή και καλλιέργειες.

Έτσι στο Ζερβοχώρι υπάρχουν κάτοικοι με καταγωγή από τη Μαζαρακιά, τη Πρεμετή της Β. Ηπείρου, τη Βερενίκη Ιωαννίνων, τη Γλαβίτσα (Αυλότοπος), τα Λέλοβα (Θεσπρωτικό), την Κορύτιανη (Φροσύνη), τους Κουκουλιούς και το Σούλι.

Αξιοθέατα

Στο Καμίνι υπάρχει η  Ιερά Μονή Αγίου Δημητρίου, που είχε αρχικά κτιστεί τον 13^ο αιώνα και στην οποία έγινε ανακαίνιση τον 18^ο αιώνα. Ο ναός είχε φτάσει στα πρόθυρα της κατάρρευσης αλλά μετά από ενέργειες του παπά Χρήστου Ζήκου και των κατοίκων έγιναν εργασίες και μάλιστα μετά από πολλά χρόνια έγινε ξανά θεία λειτουργία στις 26 Οκτωβρίου 2013, μετά από 17 χρόνια. Πλέον στο χωριό λειτουργούν η εκκλησία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος που είναι στο Καμίνι και του Αγίου Νικολάου στο Ζερβοχώρι.

Στο Ζερβοχώρι υπάρχει η εκκλησία του Αγίου Νικολάου η οποία σύμφωνα με αφήγηση κατοίκου (του Αθανάσιου Ιωάννου) χτίστηκε επί Τουρκοκρατίας από κάτοικο του χωριού ενώ σε απόσταση 100 μέτρων ο αδερφός του έχτισε τζαμί (το οποίο δεν σώζεται)

Στο Ζερβοχώρι υπάρχει και η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής η οποία είχε καταστραφεί από τους Τούρκους  και ανακατασκευάστηκε το 1991. Υπάρχει φυσικά και το εκκλησάκι της Αγ. Παρασκευής το οποίο βρίσκεται πιο ψηλά από το χωριό, στο βουνό.

Γιατί όμως υπάρχουν δύο εκκλησίες με το ίδιο όνομα;

Αρχικά υπήρχε η εκκλησία μέσα στο χωριό αλλά την εκκλησία την βεβήλωναν οι Τούρκοι. Έτσι, λέει η παράδοση, εμφανίστηκε στον ύπνο ενός ζωγράφου η Αγία Παρασκευή  και του υπέδειξε τον τόπο όπου ήταν το «σπίτι» της και ο ζωγράφος έκτισε αυτό το εκκλησάκι σε ένα σημείο δυσπρόσιτο για τους Τούρκους.

Στα Μάρμαρα Ζερβοχωρίου υπάρχει το ταφικό μνημείο το οποίο  είναι ένα σχεδόν τετράγωνο κτίριο  χτισμένο με μεγάλων διαστάσεων ασβεστολιθικούς γωνιόλιθους, η θέση του οποίου ήταν γνωστή από τις αρχές της δεκαετίας του 1970, οπότε ο καθηγητής Σ. Δάκαρης το είχε ταυτίσει με «μεγάλη οικία ή ξενώνα».

Η ανασκαφική έρευνα του 1992 αποκάλυψε στο εσωτερικό του συλημένο κιβωτιόσχημο τάφο και ακριβώς απέναντί του το δάπεδο υπέργειας κατασκευής που λειτουργούσε πιθανόν ως «τράπεζα προσφορών», συνηγορώντας έτσι στην ταύτιση της χρήσης του χώρου με ταφικό ηρώο.

Η κατασκευή του τοποθετείται χρονικά του στην ελληνιστική εποχή (3ος αι. π.Χ.). 

Στον Άγιο Δονάτο, στην Ασφάκα υπάρχει ένα οχυρό του 3^ου αι. π.Χ. το οποίο  πιθανόν να  εντάσσεται στο πλαίσιο της πολιτικής του Πύρρου για την ενίσχυση της άμυνας του εκτεταμένου βασιλείου του.

Μετά την καταστροφή της Ηπείρου το 167 π.Χ. από τους Ρωμαίους  εντός του οχυρού κατασκευάστηκε εκτεταμένη και πολυτελής οικία.

Κατά τους νεότερους χρόνους στο εσωτερικό της οχύρωσης κτίστηκε μικρό εκκλησάκι, αφιερωμένο στον πολιούχο της περιοχής Άγιο Δονάτο, στους τοίχους του οποίου έχει ενσωματωθεί αρχαίο οικοδομικό υλικό.

ΦΜ

Πηγές: http://zervoxori.blogspot.gr/

http://www.520greeks.com

http://www.lithoksou.net/p/xoria-kai-plithysmos-tis-perioxis-paramythias-1856-1928-2009