Από τις όχθες του Καλαμά ξεπηδά μία Νεράιδα

Νεράιδα είναι η σύγχρονη ονομασία της Μενίνας η οποία είναι ένα γραφικό χωριό τοποθετημένο δίπλα από τον ποταμό Καλαμά και στολισμένο από όλες τις αποχρώσεις του πράσινου.
Το χωριό κατοικείται από περίπου 200-250 κατοίκους. Παρά το μικρό αριθμό συναντάμε ανθρώπους όλων των κοινωνικών στρωμάτων με διαφορετικά πολιτικά, πολιτιστικά, αθλητικά χαρακτηριστικά. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι απεικονίζεται σε μικροκλίμακα η σύνθεση μιας πόλης με τα υπέρ και τα κατά της.

Οι πιο σημαντικές στιγμές στην ιστορία του χωριού είναι:
1)Η μάχη της Μενίνας η οποία αποτελεί φάρο για τις νεότερες και μελλούμενες γενιές.
2)Η Θρυλική Ποδοσφαιρική Ομάδα των δεκαετιών του 70 και 80 βασισμένη στα πρότυπα των ακαδημιών του Άγιαξ..
3)Οι υπερδημοτικές επιτυχίες του  Πολιτιστικού Συλλόγου με πρωτοποριακές ιδέες και δράσεις.

Θύαμις, το στολίδι της Νεράιδας

Ο Θύαμις ή Θύαμης ή Καλαμάς είναι ο
μεγαλύτερος (σε μήκος) ποταμός της Ηπείρου και ο έβδομος μεγαλύτερος της Ελλάδας. Θύαμις είναι το αρχαίο όνομά του, ενώ Καλαμάς αποκαλούνταν στο παρελθόν ο μεγαλύτερος παραπόταμός του, αλλά με το
πέρασμα του χρόνου οι δύο ονομασίες ταυτίστηκαν. Καλαμάς διότι στις πηγές του κοντά στα Δολιανά υπάρχουν πολλά καλάμια. Θύαμις από το ρήμα "θύω" κινούμαι άγρια, κυρίως από τον καταρράκτη της Γλύζιανης, μέσα στο φαράγγι και μέχρι την Νεράιδα Θεσπρωτίας.

Το συνολικό μήκος του Καλαμά είναι 115 χιλιόμετρα. Οι πηγές του βρίσκονται στο όρος Δούσκο, κοντά στα σύνορα του νομού Ιωαννίνων με την Αλβανία. Η λεκάνη απορροής του έχει έκταση 1.800 χμ², περιλαμβάνει πλήθος παραποτάμων και πηγών.

Το Γεφύρι του Καλαμά

Το μεγαλύτερο γεφύρι του Καλαμά βρίσκεται –γκρεμισμένο σήμερα- κοντά στο χωριό Νεράιδα (παλιά Μενίνα) κι από κει πήρε το όνομά του. Δίπλα του περνάει ο δρόμος Ιωάννινα Ηγουμενίτσα. Γεφύρωνε τον Καλαμά σε μια πολύ ανοιχτή περιοχή κι εξυπηρετούσε το δρόμο Φιλιάτι Παραμυθιά. Ήταν πολύτοξο γεφύρι με 4 ή 5 τόξα.

Οδηγίες Πρόσβασης: 

Το συναντάμε στην παλιά εθνική οδό Ηγουμενίτσας - Ιωαννίνων, αμέσως μόλις περάσουμε το χωριό Νεραΐδα, στο αριστερό μας χέρι

Η μάχη της Μενίνας

Τον Αύγουστο του 1944 γράφτηκε μία σελίδα δόξας καθώς η μάχη της Μενίνας είχε επιτυχή έκβαση για τους Έλληνες. Στις αρχές του μήνα το Στρατηγείο Μέσης Ανατολής ( Σ.Μ.Α. ) διέταξε τη κατάληψη του οδικού κόμβου της Μενίνας, τον οποίο υπερασπιζότανε από  Γερμανικό Τάγμα και πολλούς Μουσουλμάνους  Τσάμηδες.
Ας δούμε ένα απόσπασμα από την περιγραφή των γεγονότων από τον Γιώργο Γκορέζη (στρατηγός ε.α., μέλος και τ. πρόεδρος της Διεθνούς Επιτροπής Στρατιωτικής Ιστορίας)

« Η Μενίνα αποτελούσε προωθημένη μικρή βάση εφοδιασμού για τις επιχειρήσεις των Γερμανοτσάμηδων στη περιοχή Παραμυθιάς- Σουλίου-Φαναρίου-Μαζαρακιάς. Καταλαμβανόμενης της Μενίνας απεκλείοντο οι Γερμανοί στην Ηγουμενίτσα και τις Φιλιάτες, και καμία κίνηση προς την Παραμυθιά και τη Πρέβεζα δεν θα ήταν δυνατή. Ήταν λοιπόν ζωτική θέση για τους Γερμανούς. Την επίθεση κατά της Μενίνας διηύθυνε η Χ Μεραρχία των ΕΟΕΑ υπό τον Συνταγματάρχη Β. Καμάρα, που διέθετε το 3/40 Σύνταγμα του Αντισυνταγματάρχου Αγόρου Γ. δυνάμεως 750 ανδρών και το 16 Σύνταγμα του Αντισυνταγματάρχου Κρανιά Αρ. δυνάμεως 350 ανδρών. Η μάχη άρχισε την 05:00πμ  της 17ης Αυγούστου και ο αγώνας ήταν σκληρός, καθόσον οι Γερμανοί αμύνονται από τις πλέον οχυρές θέσεις τους. Προσπάθειες γερμανικών ενισχύσεων από την οδό Ιωαννίνων-Ηγουμενίτσας και Ηγουμενίτσας-Ιωαννίνων αποτυγχάνουν, διότι οι κατευθύνσεις αυτές φράσσονται από Λόχους των Ιλάρχων Μητρόπουλου και Φραντζέσκαρου αντίστοιχα. Τις απογευματινές ώρες ο αγώνας είναι κρίσιμος. Οι απώλειες του Τάγματος είναι σοβαρές, αλλά οι διοικητές των Λόχων πρώτης γραμμής Υπολοχαγός Χονδρός και Υπολοχαγός Φωτάκης επιδεικνύουν απαράμιλλο ηρωισμό και ελέγχουν τη κατάσταση. Με την έλευση του σκότους η κατάσταση εξακολουθεί κρίσιμη.

Οι άγγλοι αξιωματικοί που παρακολουθούν τα επιτιθέμενα τμήματα θεωρούν τη μάχη απολεσθείσα. Τη πρώτη μέρα συνελήφθησαν 50 Γερμανοί αιχμάλωτοι. Την επόμενη ημέρα, 18 Αυγούστου, το ΙΙΙ Τάγμα του 3/40 Συντάγματος ( Επίλαρχος Κατσαδήμας ) έλαβε διαταγή και κινήθηκε κατά του οχυρού συγκροτήματος των οικημάτων όπου ημύνοντο σθεναρά οι Γερμανοί. Την 10:00πμ  οι αντάρτες ευρίσκονται 50 μέτρα από των οχυρών των Γερμανών, και λόγω των δραστικών πυρών των τελευταίων η περαιτέρω κίνηση καθίσταται αδύνατη. Την 11:00 πμ  προωθείται το μοναδικό αντιαρματικό πυροβόλο ( γερμανικό λάφυρο ) σε κατάλληλη θέση για να βάλει κατά των οχυρών των Γερμανών από μικρή απόσταση, λόγω της εγγύτητας των ημετέρων τμημάτων. Ο αγώνας συνεχίζεται με αμείωτη ένταση μέχρι την 15:00, οπότε 47 Γερμανοί εξήλθαν των οχυρών και παρεδίδοντο, αφού όλοι ήταν τραυματισμένοι. Από αυτή τη στιγμή παύει κάθε αντίσταση των Γερμανών. Οι απώλειες των Γερμανών ανήλθαν: σε 101 αιχμαλώτους, 112 Γερμανούς νεκρούς και 35 νεκρούς Μουσουλμάνους Τσάμηδες. Οι δικές μας απώλειες ανήλθαν σε:  18 νεκρούς αξιωματικούς και οπλίτες και 27 τραυματίες αξιωματικούς και οπλίτες του 3/40 Συντάγματος, 15 εκτός μάχης του 16 Συντάγματος και 1 Άγγλος ( Ταγματάρχης Ουάλας ) νεκρός.
Η μάχη της Μενίνας είναι για τη πατρίδα μας μια από τις πιο λαμπρές σελίδες δόξας και ηρωισμού.»
 

Φωτογραφίες: ΦΜ